W jaki sposób artysta powinien konstruować swoje portfolio? Czy zasadne jest posługiwanie się listem motywacyjnym i CV? Jakie informacje należy umieszczać w zgłaszanych aplikacjach? Te i jeszcze inne zagadnienia postaramy się przybliżyć w serii najbliższych artykułów.
Zacznijmy od tego, że twórca powinien posługiwać się portfolio, a nie CV i Listem Motywacyjnym. Z uwagi bowiem na to, że zawód ten – podobnie, jak w przypadku m.in. grafików, projektantów, aranżerów czy architektów – wymaga specyficznego sposobu prezentacji posiadanego już doświadczenia. A w jaki sposób je zobrazować, jak nie w formie udokumentowanych realizacji? Dlatego też niezbędne jest portfolio graficzne – zarówno w wersji on-line, jak i formacie tradycyjnym. Co jednak powinno się w nim znaleźć? Niezależnie od profesji, części składowe będą podobne, różniąc się jedynie detalami.
Dobrze jest pamiętać o tym, że zaleca się posługiwanie imieniem i nazwiskiem, które funkcjonując jako marka, będzie przez nas nieustannie promowane. Oczywiście nie ma także zastrzeżeń do figurowania pod pseudonimem artystycznym, który jednak powinien być stosowany konsekwentnie. Nie powinno się tworzyć profili czy nazywać stron autorskich w sposób banalny czy nawiązujący do nazewnictwa firm (np. KowalskiArt,PosterKowalskiArt itp.), gdyż to po prostu nie działa. Dlaczego? Posługując się sformułowaniami tego typu początkowo wprowadzamy potencjalnego odbiorcę w lekką konsternację – nie wie on bowiem kim jesteśmy: galerią, kolektywem artystycznym czy autonomicznym artystą? Dodatkowo – co ważniejsze – nie promujemy własnego nazwiska, które w połączeniu z imieniem powinno stawać się sukcesywnie rozpoznawalne. Stąd tez na okładce portoflio tradycyjnego, jak i też w adresie strony internetowej powinny znaleźć się nasze dane – np. Jan Kowalski Portfolio (tradycyjna forma), jankowalski.art.pl czy jan.kowalski.com (nazwa strony).
Oczywiście równie istotna jest zawartość – co wobec tego powinno znaleźć się w portfolio artysty:
– Biografia artystyczna/BIO;
– Artist Resume;
– Artist Statement (czasem pisane jako Artist’s Statement);
– Przykłady prac;
– Aktualności/Informacje prasowe;
– Kontakt;
Omawianie poszczególnych kategorii zaczniemy od najważniejszych, a więc: biografii artystycznej, Artist Resume oraz Artist Statement.
- Biografia artystyczna/BIO – jest pierwszym źródłem informacji o naszej osobie. Powinna być przygotowana rzetelnie, skrótowo, acz wyczerpująco. Jest to po prostu forma opisu własnej osoby, który czytającemu da wstępny ogląd na: edukację i doświadczenie. W punkcie tym powinny znaleźć się informacje o naszym wieku, ukończonej uczelni (także rok obrony dyplomu) oraz kierunku. Dobrze jest napisać w czyjej pracowni odbywaliśmy edukację, parę słów o najważniejszych (2-3) osiągnięciach np. stypendia, rezydencje, nagrody oraz o typie realizowanych przez nas działań. Nie ma znaczenia czy piszemy w 1 os. czy w 3 os. – nie jest to warunkowane i obydwie formy są dopuszczalne. Często zadawane jest pytanie, dlaczego należy podawać rok urodzenia? Otóż jest to ważny punkt odniesienia inwestycyjnego/kolekcjonerskiego. Na podstawie wieku oraz opisanych osiągnięć potencjalny nabywca czy galerzysta może ocenić przebieg dotychczasowej kariery artystycznej. Dodatkowo może określić ile czasu dany twórca jest związany ze sztuką w sposób praktyczny. Czy rokuje i czy jego twórczość prawidłowo się rozwija? Czy może jego kariera stoi w miejscu. Stąd też – co bardzo istotne – ważna jest nieustanna aktualizacja portfolio.
Najczęściej tuż pod biografią umieszczany spis ważniejszych osiągnięć – wystaw, nagród, stypendiów, rezydencji czy innych projektów (Art Resume).
- Art Resume – może być umieszczone tuż pod biografią artystyczną, ale też w oddzielnej zakładce. Chociaż doświadczenie podpowiada, że lepiej jest, jeśli informacje tego typu (BIO, Art Resume oraz Artist Statement) znajdują się w jednym lub zbliżonym miejscu. I przeważnie też tak się dzieje. Art Resume jest formą CV artysty, co oznacza, że jest spisem dotychczasowej jego działalności. Powinno być ułożone chronologicznie w należytym porządku. Znaczy to tyle, że powinno wyszczególnić się i uporządkować kategorie tak, aby czytelnik mógł się we wszystkim odnaleźć i sprawnie poruszać. Przy komponowaniu treści warto pamiętać o zasadzie intuicyjnej nawigacji oraz czytelności/przejrzystości. Niektóre szkoły zalecają rozpoczęcie Artist Resume od wpisania danych (imię i nazwisko, adres, telefon) chociaż nie jest to koniecznie. Wydaje mi się, że sprawdza się to przede wszystkim w wersjach drukowanych czy dokumentach tekstowych – w przypadku portfolio on-line lepszą opcją jest umieszczenie danych w wersji .pdf, którą ze strony tej opcjonalnie można pobrać. Wracając jednak do zawartości. Jak było pisane powyżej: należy pamiętać o chronologii, prawidłowym zapisie i kategoriach. Zazwyczaj schemat wygląda tak:
- Edukacja;
- Praktyka zawodowa;
- Wystawy indywidualne;
- Wystawy zbiorowe;
- Publikacje;
- Nagrody/Granty/Stypendia;
- Rezydencje;
- Kolekcje publiczne;
Oczywiście można też wyszczególnić inne informacje, jednak zawsze muszą być one opisane według konkretnego klucza i przynależeć do odpowiedniej kategorii. Jeśli opisujemy wystawy to należy to robić w zapisie: rok, nazwa wystawy, miasto, nazwa galerii/przestrzeni ekspozycyjnej, kraj (czasem po nazwie wystawy jest nazwa galerii i dopiero za nią miasto). Według podobnego klucza należy opisywać pozostałe kategorie, uwzględniając oczywiście ich charakterystyczne cechy, jak np. przy edukacji ( okres studiowania, nazwa kierunku, uczelnia, imię i nazwisko profesora pracowni, (rok obrony dyplomu)). Warto pamiętać także, że w przypadku wypisywania wystaw, nagród, wyróżnień, itp. zaleca się przeprowadzenie wstępnej selekcji. Nie każdą wystawą czy nagrodą należy się chwalić – chodzi przecież o jakość, nie ilość.
- Artist Statement – niewiadomo czemu w Polsce bardzo rzadko stosowane, a przynajmniej nazywane. Można więc odnieść wrażenie, że duża grupa twórców po prostu nie wie czym Artist Statement właściwiejest. W wielkim skrócie mówiąc, jest to autorski opis aktywności twórczej, który przybliża osobie czytającej specyfikę i charakter podejmowanych działań artystycznych danego artysty. Nie musi być to esej – Artist Statement może być długi na zaledwie kilka linijek (chociaż zazwyczaj jest to tekst na ok. jedną stronę A4), jednak powinien być sensowny i zawierać najważniejsze informacje o tym, co robimy – i dlaczego to robimy. Co zatem warto zawrzeć w treści? Otóż dobrze jest opisać to, dlaczego zaczęło się tworzyć? Dlaczego akurat w tej technice? Jakie są założenia prezentowanej sztuki – idee, problemy, zagadnienia czy poruszane w twórczości tematy? Jak do założeń czy problematyki realizowanych obiektów odnosi się technika czy też jej specyfika/oryginalność? Co stanowi motywację i inspiracje do pracy twórczej? Tak na dobra sprawę w tekście tym można zawrzeć wszystko to, co uważa się za słuszne. Jest to opis mający przede wszystkim na celu zaznajomić potencjalnego odbiorcę ze sztuką określonego artysty, a także z jego indywidualnym postrzeganiem i rozumieniem. Ważne jest, aby naprowadzić czytelnika na pewien trop interpretacyjny, który pozwoli mu pełniej pojmować prezentowane realizacje.
Opisane powyżej trzy kategorią są bardzo ważną częścią portfolio. Dają one realne, nieco teoretyczne rozeznanie w tym, kim jest artysta, gdzie i pod czyim okiem się kształcił i jakie posiada już udokumentowane osiągnięcia. Jednak zasadniczą częścią jest galeria prac, która również powinna być przygotowana profesjonalnie. Ale o tym opowiemy w następnym artykule.
