Tag Archive for: deepfake

Fake news, deepfake i nowe media

Fałszywe informacje rozprzestrzeniają się wśród użytkowników o wiele szybciej niż prawdziwe treści. Media społecznościowe wypełniają fake newsy, a rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji może skutkować utratą zaufania wśród odbiorców. Jak weryfikować treści i źródła informacji? Jak ufać mediom w dobie szumu informacyjnego? Podpowiadamy jak świadomie korzystać z nowych mediów. Sprawdź, jak w kilku prostych krokach uniknąć dezinformacji.

Szum informacyjny

Szum informacyjny, czy też komunikacyjny to przytłoczenie wielością informacji – najczęściej bezwartościowych i mało użytecznych. Przebodźcowanie to problem, na który narażony jest każdy użytkownik Internetu. Informacje, które tworzą medialną polifonią charakteryzuje trudna do zweryfikowania autentyczność treści, brak spójności w przekazie, niska jakość, chaos, szybka dezaktualizacja. Człowiek stale narażony jest na fake newsy.

Każdy z nas przynajmniej raz natknął się na clickbaitowy nagłówek, który przykuł naszą uwagę. Nie bez przyczyny zjawisko to nazywane jest “szumem” – wartościowe treści są zanieczyszczone/zagłuszone przez zbędne komunikaty. Co ciekawe, nadmiar informacji może doprowadzić nawet do tzw. stresu informacyjnego. Należy mieć na uwadze, że nowe technologie stwarzają możliwość personalizacji przekazu medialnego i warto o tym pamiętać.

Fake news

Rzetelność medialna potrafi budzić wiele wątpliwości, zwłaszcza, że informacji nie weryfikują ani publicyści ani czytelnicy. Nowe media sprzyjają powstawaniu i rozpowszechnianiu fake newsów, czyli nieprawdziwych wiadomości. W ostatnim czasie fake news stał się pojęciem niezwykle pojemnym – obejmuje zarówno błędne informacje jak i celowe modyfikacje danych.

W raporcie z badania – Fake news z perspektywy polskich dziennikarzy – przeprowadzonego przez Public Dialog w 2017 roku na polskich dziennikarzach wskazano na trzy typy fake newsów: 

  1. całkowita nieprawda – nieprawdziwe, celowo sfabrykowane informacje 
  2. prawda jest sporna – informacje wyrwane z kontekstu, przedstawione w sposób wybiórczy
  3. manipulacja cytatem – zmienianie sensu wypowiedzi danej osoby

Wśród powodów powstawania fake newsów wymienia się m.in. tabloidyzację mediów, pośpiech w przekazywaniu informacji, brak czasu na dokładną weryfikację danych oraz celowe manipulacje. Fake newsy poruszają przede wszystkim kontrowersyjne, najczęściej polityczne tematy.

Deepfake

Deepfake to obrazy lub materiały audiowizualne powstałe przy użyciu sztucznej inteligencji (AI – Artificial Intelligence). Za pomocą najnowszych technologii powstają ultra-realistyczne, fałszywe zdjęcia lub filmy. Tak zaawansowana technika manipulacji obrazem niesie ze sobą wiele zagrożeń m.in. skandal dyplomatyczny, panika społeczna, próba manipulacji głosami wyborców czy powszechna dezinformacja. Na ten moment technologia deepfake wciąż pozostaje niedoskonała (nieprawidłowości najłatwiej rozpoznać np. w nienaturalnych cieniach, ruchach, zmarszczkach), ale jej rozwój może doprowadzić do powstania perfekcyjnie sfabrykowanych materiałów.

Deepfake określany jest mianem najgroźniejszego zagrożenia dezinformacyjnego w nowych mediach. I choć wiele filmów fabrykowanych jest w celach czysto humorystycznych (np. przeróbki popularnych seriali telewizyjnych) to po technologię deepfake sięgają coraz częściej także cyberprzestępcy. Ważna jest edukacja na temat niebezpieczeństw wynikających z manipulacji obrazem i dźwiękiem zwłaszcza w przypadku wyłudzeń i oszustw finansowych.

Jak skutecznie bronić się przed dezinformacją?

W Internecie i mediach społecznościowych należy zachować wielką uważność zwłaszcza w stosunku do informacji, które przekazujemy dalej. Dbamy w ten sposób nie tylko o własne bezpieczeństwo, ale także całego naszego otoczenia komunikacyjnego. Jedno nieodpowiednie udostępnienie może sprawić, że przyczynimy się do podsycania społecznej paniki.

Jeśli chcesz w odpowiedzialny sposób korzystać z social mediów to:

  • weryfikuj źródło i nadawcę wiadomości
  • nie rozpowszechniaj niesprawdzonych informacji
  • korzystaj ze stron fact-chceckingowych
  • porównuj informacje z różnych źródeł
  • sięgaj po opinie ekspertów