Każdą osobę aktywną w sieci i social mediach obowiązuje netykieta. Jak sugeruje sama nazwa jest to zbiór zasad dotyczący zachowania w wirtualnym świecie. O czym powinien pamiętać każdy Internauta? Jakich zachowań powinniśmy unikać? Na co zwracać uwagę w formalnej korespondencji mailowej? Jak wysyłać oficjalne zaproszenia? Czy warto stosować skróty? Przedstawiamy kluczowe informacje dotyczące kultury osobistej w Internecie.

Czym jest netykieta?

Netykieta, czyli w skrócie internetowy savoir-vivre. To zbiór niepisanych zasad zachowania, który na celu ma utrzymanie pozytywnych relacji wśród użytkowników Internetu. Netykieta nie jest do końca sformułowana i działa raczej jako nieoficjalny, choć powszechny kodeks. Co istotne – opiera się na umowności, a z biegiem czasu i rozwoju technologii pojawia się wiele nowych kwestii takich jak istotny w ostatnim czasie temat walki z dezinformacją. W większości przypadków niestosowanie się do netykiety nie niesie ze sobą żadnych poważnych konsekwencji, gdyż przede wszystkim dotyczy dobrych obyczajów. Jednak w momencie, gdy dochodzi do nadużyć ze strony użytkowników administracja może zablokować dane konto (np. shadowban). W przypadku publikowania treści, które naruszają rażąco zasady współżycia społecznego (np. groźby, zniesławienia, wypowiedzi o charakterze rasistowskim) są to działania niezgodne z prawem.

Kultura osobista w Internecie

Wiele z zasad netykiety znajduje swoje odzwierciedlenie w świecie rzeczywistym. Do standardowego savoir-vivru zaliczamy m.in. unikanie wulgaryzmów, stosowanie poprawnej polszczyzny, uprzejmość w prowadzonych konwersacjach. Na forach, w komentarzach i w social mediach – w przeciwieństwie do oficjalnej korespondencji mailowej – zwracamy się do naszego rozmówcy na „ty” lub używając nicka. Musimy jednak pamiętać, że forma komunikatu jest uzależniona bezpośrednio od specyfiki danej platformy. Inaczej zachowujemy się uczestnicząc w dyskusji na forum, jeszcze inaczej w oficjalnej korespondencji jak i w przypadku wiadomości prywatnych. Każda społeczność ma swój unikatowy język i zasady działania. 

Netykieta – podstawowe zasady

• szanuj innych użytkowników Internetu
• dbaj o sposób i jakość komunikacji (nie stosować bez potrzeby caps locka, pamiętać o zasadach ortograficznych i interpunkcyjnych, odpowiedniej odmianie oraz zwrotach grzecznościowych – zwłaszcza w oficjalnej korespondencji)
• weryfikuj informacje, unikaj i nie rozpowszechniaj fake newsów
• respektuj prawo własności intelektualnej 
• przestrzegaj regulaminów serwisów, portali i aplikacji, z których korzystasz
• nie spamuj i nie trolluj
• reaguj na hejt, wszelkie formy nadużyć zgłaszaj administratorom strony
• dbaj o bezpieczeństwo swoje i innych, nie udostępniaj danych wrażliwych

Warto podkreślić, że każda strona internetowa czy aplikacja posiada swój regulamin. Przy rejestracji konta użytkownik musi zakceptować warunki serwisu, a co za tym idzie wyraża zgodę nie tylko na przetwarzanie danych, ale zobowiązuje się przestrzegać konkretnego regulaminu. Powinniśmy zapoznać się ze szczegółami zasad postępowania, by uniknąć np. udostępniania niewłaściwych treści.

Jak napisać maila?

Nie używamy sformułowań takich jak „Witam” lub „Witaj” – jest to powszechny błąd. Wiadomość powinniśmy rozpocząć od „Szanowny Panie/Szanowna Pani”. Bezpośredni, imienny zwrot (np. „Panie Robercie”) jest możliwy tylko w wypadku jeśli znamy adresata osobiście. W kolejnych mailach możemy używać m.in.”Dzień dobry”. W oficjalnej korespondencji unikamy również wszelkiego rodzaju emotikonów. To, co świetnie sprawdza się w wiadomościach prywatnych czy na czatach niekoniecznie pasuje do wymogów formalnych. Skróty typu wg (według), pozdr. (pozdrawiam) nie dość, że nieodpowiednie to mogą również okazać się nieczytelne dla odbiorcy. Lepiej stosować zatem pełne formy, by uniknąć nieporozumienia i zadbać o klarowność komunikatów. Uniwersalną formą zakończenia maila jest „Pozdrawiam”, po którym nie stawiamy przecinka. W poważniejszej korespondencji warto kończyć przy pomocy zwrotów typu „z wyrazami szacunku” lub „z poważaniem”. Trzeba pamiętać o tym, że sposób, forma i ton komunikacji często wynika z uwarunkowań kulturowych.

Jak odpowiadać na zaproszenie? 

Zapraszając gości na oficjalne wydarzenie warto zrobić to odpowiednio wcześniej, by znaleźli czas w często napiętym grafiku. Osoba zaproszona powinna potwierdzić swoją obecność tak szybko, jak to możliwe. Zaproszenie musi zawierać niezbędne informacje takie jak kto i kogo zaprasza, okazja i forma spotkania, termin, lokalizacja, dresscode. Istotną kwestią jest przede wszystkim prośba o potwierdzenie obecności – R.S.V.P. (fr. répondez s’il vous plaît) pod wskazany adres mailowy lub numer telefonu. Istnieją również polskie odpowiedniki tego skrótu – u.s.o.o („uprasza się o odpowiedź”), u.s.o.p.p („uprasza się o punktualne przybycie”).

Dlaczego warto dbać o netykietę?

Każdy użytkownik Internetu jest częścią wirtualnej społeczności i – tak jak w życiu codziennym – powinniśmy odnosić się do innych osób z należytym szacunkiem. Często w sieci łatwo schować się za maską anonimowości, ale nie daje nam to przyzwolenia na nieodpowiednie zachowania. Sposób w jaki się wypowiadamy, troska o język i jakość komunikatów, przestrzeganie netykiety… To wszystko składa się na nasz wizerunek. Umiejętność właściwego prowadzenia oficjalnej korespondencji pomoże zadbać nam o kontakty i relacje zawodowe, biznesowe czy akademickie.