Kryzys wizerunkowy w social mediach

Aktualnie największe sytuacje kryzysowe zaczynają się w mediach społecznościowych. Straty wizerunkowe mają wpływ nie tylko na wyniki finansowe i ilość współprac, ale przede wszystkim na reputację. Utrata zaufania odbiorców to poważny problem. W końcu każdy artysta powinien raczej zabiegać o sympatię swoich fanów, niż dawać im powody do krytyki. 

Czasem naprawdę niewiele trzeba – wystarczy niefortunne sformułowanie, by rozpętać burzę w mediach społecznościowych. Jak zapobiegać problematycznym sytuacjom? Kiedy tak właściwie możemy mówić o tym, że mamy do czynienia z kryzysem? I najważniejsze – jakie działania należy podjąć, by ugasić prawdziwy medialny pożar? Jak zwycięsko wybrnąć z opresji? Na wszystkie pytania postaramy się udzielić odpowiedzi w poniższym tekście. 

zdjęcie: Pexels

Czym jest kryzys wizerunkowy?

Czy negatywne komentarze i opinie można już nazwać sytuacją kryzysową? Nie zawsze. Skala jest podstawowym kryterium oceny sytuacji – pozwala określić, czy mamy do czynienia z niewielkim problemem czy poważnym kryzysem. Sprawa, która odbiła się szerokim echem, była często udostępniania użytkownicy social mediów zaangażowali się w nagłośnienie jej i bojkot (tzw. call out) – może doprowadzić do długotrwałych szkód wizerunkowych, utraty wiarygodności i zaufania społecznego. 

Strategie działania

Istnieje kilka metod działania w sytuacjach kryzysowych. Dobór strategii uzależniony jest bezpośrednio od kontekstu sytuacyjnego i skali problemu. Im szerzej komentowana sprawa, zarówno przez Internautów jak i przez media (nie tylko społecznościowe, ale i tradycyjne), tym więcej działań trzeba podjąć, by zażegnać kryzys. 

  • milcząca obserwacja – monitorowanie sytuacji i czekanie na rozwój wydarzeń. Czasem lepiej się wstrzymać, niż powiedzieć za dużo i niepotrzebnie dać ludziom kolejny powód do krytyki. 
  • holding statement – krótki i skondensowany komunikat, który w klarowny sposób tłumaczy nasze stanowisko. Istotny jest zwięzły język, który zapobiegnie niepożądanym interpretacjom i kolejnym nieporozumieniom. 
  • rozbudowana wypowiedź i plan działań – oprócz wyczerpującego komunikatu powstaje cała strategia, która ma naprawić szkody wizerunkowe. Może to być np. udział w kampanii społecznej, organizacja akcji charytatywnej, realizacja projektu rekompensującego straty. 

Trzeba być przygotowanym na trudne i niewygodne pytania związane z sytuacją kryzysową. Warto zachować tym samym wyjątkową ostrożność związaną z aktywnością w mediach społecznościowych i zamieszczanych tam wypowiedzi. Dobrze uczulić klienta na sposób w jakim komunikuje oraz co komunikuje. W przypadku powołania zespołu do spraw komunikacji kryzysowej należy przygotować ich do pełnienia roli rzeczników na wybranych kanałach komunikacyjnych. Na dłuższą metę nie zawsze sprawdzi się strategia “milczenia i obserwacji” – w najlepszym wypadku sprawa ucichnie, w najgorszym zostaniemy oskarżeni o “chowanie głowy w piasek”.

Czego unikać?

Po pierwsze – nie wolno reagować gwałtownie. I choć reakcja powinna być szybka, to nie może być nieprzemyślana. Zamiast emocjami należy kierować się zdrowym rozsądkiem. Jeśli sytuacja nas przerasta i przytłacza, a my nie posiadamy odpowiednich kompetencji – lepiej zaufać specjalistom i powierzyć w ich ręce zarządzanie kryzysem. Zarówno eksperci do spraw promocji, jak i public relations mają nie tylko wiedzę oraz doświadczenie ale i niezbędny dystans, który umożliwi im obiektywną ocenę sytuacji. Po drugie – należy wykazać się powściągliwością w mediach społecznościowych. Usuwanie komentarzy jak i wdawanie się w kłótnie z osobami komentującymi jest postrzegane negatywnie – nadgorliwość i arogancka postawa mogą tylko pogłębić kryzys. W komunikatach kryzysowych liczy się transparentność, opanowanie i merytoryka.  Lepiej przyznać się do błędu i przeprosić niż zostać oskarżonym o tzw. “non-apology apology”. Sformułowania typu – “przepraszam, jeśli ktoś poczuł się urażony” odbierane są jako nieszczere. Ktoś przeprasza, ale ostatecznie nie przyznaje się do winy, nie wyraża skruchy i nie dostrzega problemu w swoim zachowaniu – w ten sposób ciężko zjednać sobie użytkowników Internetu i zyskać ich “przebaczenie”. 

Przewidzieć kryzys

Kryzysy nie biorą się z próżni – zawsze można je przewidzieć. Znajomość branży, śledzenie dynamiki mediów i sprawne reagowanie to podstawa. Kryzys przeważnie trwa krótko, a przynajmniej powinien – wszystko zależy od tego jak nim pokierujemy. Warto stworzyć przemyślaną strategię komunikacyjną i rzetelnie monitorować media społecznościowe, aby mały problem nie przekształcił się w większy kryzys. Trzeba mieć świadomość, że akcja wywołuje reakcję i każda wypowiedź, zwłaszcza osoby publicznej, może spotkać się z krytyką, dlatego warto dbać o język oraz treść komunikatów. 

Sztuki wizualne na Instagramie

Jesteś artystą wizualnym i myślisz, że Instagram nie jest dla ciebie? Nic bardziej mylnego. Z jednej strony portfolio, z drugiej medialne tworzywo, któremu sami możemy nadawać kształt. Instagram to zawsze jakaś kreacja i forma – pytanie czy autopromocji czy sztuki? Z odpowiednim podejściem media społecznościowe pomagają w osiągnięciu celów takich jak kreowanie i umacnianie wizerunku artystycznego. I choć w Polsce instagramowa przestrzeń sztuki wciąż nie wydaje się w pełni zagospodarowana, to są twórcy, którzy mogą pochwalić się znaczącym sukcesem w budowaniu zasięgów. Poniżej przedstawiamy przekrój rozmaitych zastosowań Instagrama jako platformy intermedialnej.

Performance

Zofia Krawiec jest krytyczką, pisarką i artystką uchodząca za polską prekursorkę Teorii Smutnej Dziewczyny (sad girl theory). Twórczynią terminu jest Audrey Wollen – instagramowa artystka publikująca zdjęcia, które detabuizowały smutek ukazując doświadczenia uchodzące za intymne takie jak płacz oraz eksplorując kwestie związane z seksualizacją kobiecego ciała. Przestrzeń Instagrama staje się tym samym przestrzenią performatywną, a konto samym dziełem sztuki, żywą i prowokującą kreacją. Treści na granicy ekshibicjonizmu i emancypacji, których celem jest urefleksyjnienie Instagrama i odzyskanie podmiotowości. W tym rozumieniu medium społecznościowe wykorzystywane jest jako narzędzie feminizmu, zwłaszcza tzw. selfie feminizmu, w którym akt robienia sobie zdjęcia jest równocześnie aktem symbolicznego przejęcia władzy nad spojrzeniem i sposobem postrzegania kobiet. Krawiec, w momencie rozpoczęcia swojej działalności jako “Neurotic Girl”, wypełniła instagramową w Polsce niszę, co doskonale pokazuje jak wiele można osiągnąć oswajając i wprowadzając do dyskursu nowe, oryginalne tematy. Efekt? Ponad 16 tys. obserwujących.

sztuka na Instagramie
Instagram: zofia.krawiec

Grafika i fotografia 

Instagram nie bez przyczyny zdaje się przestrzenią idealną dla grafików i fotografów, a ze względu na to, że ma charakter egalitarny znajdziemy tam zarówno artystów profesjonalnych, jak i amatorów. Wizualny potencjał platformy sprawia, że jest to doskonałe miejsce do tworzenia portfolio i poszerzania grupy odbiorczej również dla artystów niezależnych. Wielki sukces odniósł Filip Popik, szerzej znany pod pseudonimem rybskie, który współpracował nie tylko z polskimi (Taco Hemingway, Bedoes, PRO8L3M), ale również światowymi gwiazdami. Grafik tworzył oprawę wizualną dla Sevdalizy i jej albumu “Shabrang”, a jego twórczość charakteryzuje minimalizm i futurystyczne elementy 3D.

Nie wolno też zapominać, że bardzo często fotografowie i fotografki odpowiadają za współczesną ikonografię w kulturze popularnej. Idealnym przykładem jest twórczość Zuzy Krajewskiej, która odpowiada za charakterystyczne zdjęcie okładkowe do albumu “Młody Matczak” Maty – jednego z najczęściej i najgłośniej komentowanych wydawnictw muzycznych tego roku. Co więcej na jej profilu można znaleźć nie tylko głośne projekty artystyczne, ale i komercyjne, w tym m.in. dla CCC. 

Twórcy na Instagramie
Instagram: rybskie

Twórcy audiowizualni

Wśród artystów audiowizualnych największą popularnością na Instagramie cieszą się, wbrew pozorom nie reżyserzy filmów, a… teledysków. Wynika to głównie z tego, że wideoklip to medium stosunkowo młode, zwłaszcza w Polsce swój początek w naszym kraju znajdują dopiero w latach 90. ubiegłego wieku, a ich renesans odbywa się właśnie teraz na naszych oczach. Twórcy teledysków to stosunkowo młodzi ludzie sprawnie obracający się w świecie mediów społecznościowi, a co za tym stoi wiedzą jak skutecznie tworzyć spójny wizerunek również na Instagramie. Jednym z ciekawszych reprezentantów tej sztuki jest Maciek Adamczak, reżyser z Sosnowca, studiujący w Śląskiej Szkole Filmowej. Realizował projekty dla czołówki polskiej sceny muzycznej, reprezentantów zarówno popu (Margaret) jak i rapu (Kizo, Pezet, Mata). Co znajdziemy zatem na jego profilu? Nie fragmenty teledysków, a unikalny kontent niepublikowane zdjęcia zza kulis oraz wysokiej jakości materiały z planu. Oprócz tego pojawiają się również prywatne fotografie artysty m.in. dokumentujące jego podróże. Warto podkreślić raz jeszcze techniczny aspekt zdjęć, wysoka rozdzielczość nie tylko uatrakcyjnia przekaz, ale świadczy też o profesjonalizmie twórcy. 

Twórcy na Instagramie
Instagram: zuzakrajewska

Twórcy audiowizualni

Wśród artystów audiowizualnych największą popularnością na Instagramie cieszą się, wbrew pozorom nie reżyserzy filmów, a… teledysków. Wynika to głównie z tego, że wideoklip to medium stosunkowo młode, zwłaszcza w Polsce swój początek w naszym kraju znajdują dopiero w latach 90. ubiegłego wieku, a ich renesans odbywa się właśnie teraz na naszych oczach. Twórcy teledysków to stosunkowo młodzi ludzie sprawnie obracający się w świecie mediów społecznościowi, a co za tym stoi wiedzą jak skutecznie tworzyć spójny wizerunek również na Instagramie. Jednym z ciekawszych reprezentantów tej sztuki jest Maciek Adamczak, reżyser z Sosnowca, studiujący w Śląskiej Szkole Filmowej. Realizował projekty dla czołówki polskiej sceny muzycznej, reprezentantów zarówno popu (Margaret) jak i rapu (Kizo, Pezet, Mata). Co znajdziemy zatem na jego profilu? Nie fragmenty teledysków, a unikalny kontent niepublikowane zdjęcia zza kulis oraz wysokiej jakości materiały z planu. Oprócz tego pojawiają się również prywatne fotografie artysty m.in. dokumentujące jego podróże. Warto podkreślić raz jeszcze techniczny aspekt zdjęć, wysoka rozdzielczość nie tylko uatrakcyjnia przekaz, ale świadczy też o profesjonalizmie twórcy. 

Zasady tworzenia treści

Twórcy na Instagramie
Instagram: macadamczak 1

Podstawowe klucze do sukcesu? Konsekwencja artystyczna, spójność wizerunkowa, regularność publikowanych treści i najważniejsze jakość. Posty nie muszą pojawiać się często, ale zawsze powinny być oryginalne i wyróżniające – to kreatywność nadaje im wartość. Na Instagramie z powodzeniem można tworzyć nie tylko portfolio, ale i zaangażowaną społeczność, głównie poprzez regularną dokumentację swojej pracy oraz aktywności zawodowej (od współprac, przez osiągnięcia branżowe, do wystaw czy publikacji). Oczywiście omawiane medium społecznościowe pełni funkcje autopromocyjne, które doskonale mogą uzupełniać treści o charakterze bardziej prywatnym – podkreślające autentyczność artysty i zbliżające go do odbiorcy.

Jak promować sztuki wizualne na Tiktoku?

TikTok to bez wątpienia największa sensacja ostatnich lat wśród użytkowników mediów społecznościowych. Aplikacja mobilna na IOS i Androida została stworzona przez chińską firmę ByteDance w 2016 roku i funkcjonuje na tamtejszym rynku pod nazwą Douyin. TikTok przyciągnął (i wciąż przyciąga) tłumy. Swoją pozycję umocnił również w trakcie pandemii  – w samych Stanach Zjednoczonych liczba użytkowników w grupie wiekowej 15-25 lat wzrosła aż o 180%, a bezpośrednią przyczyną tego był oczywiście lockdown, nauka i praca w trybie zdalnym.

Jak znaleźć sztukę na TikToku?

Odpowiedź jest prosta. Na początek wystarczą trzy hasztagi: #FineArt, #ArtHistory, #ArtOnTikTok. Można eksplorować na własną rękę – sprawdzać trendy, analizować, co chętnie użytkownicy komentują, jaki rodzaj treści ich najbardziej angażuje. Będziemy wówczas wiedzieć jaki kontent sami powinniśmy tworzyć. Powinniśmy zastanowić się, czy chcemy wypełniać jakąś konkretną niszę, czy raczej naśladować sprawdzone rozwiązania. Warto również śledzić konkurencję na świecie i w Polsce oraz zwracać uwagę na treści viralowe. Rozeznanie jest potrzebne nie tylko artystom, ale i specjalistom od promocji i komunikacji – muszą w końcu wiedzieć jakimi regułami dane medium się kieruje.

Żeby móc tworzyć i promować się na TikToku najpierw trzeba go znać. A on sam z łatwością daje się poznać, zwłaszcza że jest otwarty na nowe inicjatywy, również artystyczne. Przykładem na to może być #MuseumMoment, czyli live stream w ramach obchodów Międzynarodowej Nocy Muzeów. Akcja rozpoczęła się 18 maja 2021 roku o godz. 9.00 i wciąż pozostaje najdłuższą kulturalną transmisją na żywo, w trakcie których użytkownicy platformy mieli szansę zobaczyć aż 23 muza z 12 różnych krajów, a w tym m.in. Muzeum Sztuki Mori w Japonii, Galerię Uffizi czy Pałac wersalski. W Polsce również odbyła się tego typu akcja, 15 maja 2021. W trakcie czterech spotkań na żywo udało się zebrać widownię liczącą 30 tys. osób, która miała szansę poznać bliżej Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Polskiej Piosenki, Centrum Nauki Kopernik oraz Muzeum Emigracji.

Wizualna kreatywność

Na TikToku można nie tylko się promować, ale przede wszystkim tworzyć. Aplikacja daje określone narzędzia i w kontekście efektów, które można zastosować powinna być atrakcyjna przede wszystkim dla artystów wizualnych. Co więcej stanowi idealną przestrzeń dla performerów. Z jednej strony wykorzystywanie audiowizualnego potencjału medium, a z drugiej używanie samego medium jako nośnika znaczeń. Aby zainteresować ludzi swoją sztuką, najlepiej jest przedstawić proces powstawania pracy. Mogą być to zdjęcia lub cały film, ale w przyśpieszonym tempie. Efekt końcowy zachwyca, ale możliwość obserwacji podsyca ciekawość, sprawia, że cierpliwie czekamy do końca. Wystarczy spojrzeć na twórczość Rudy’ego Willinghama – oryginalne szablony przedstawiające znane z popkultury postacie, fotografowane w wielu lokalizacjach, o różnych porach dnia i nocy, w różnych wariantach, wykorzystanie techniki stop motion – to wszystko sprawia, że finalny efekt przykuwa uwagę. 

@rudy_willingham

81 frames printed, cut and shot in camera! Happy Pride Month everybody! #lilnasx #pridemonth #foryourpride #prideanthems

♬ MONTERO (Call Me By Your Name) – Lil Nas X

Muzea robią memy

Galerie sztuki, muzea, wszelkie przestrzenie wystawiennicze czy inne placówki kulturalne znajdą na TikToku miejsce dla siebie, zwłaszcza, że aplikacja może pełnić funkcję nie tylko promocyjną, ale i edukacyjną. O wiele łatwiej trafić do szerszej grupy odbiorców z merytorycznym, krótkim, ale i skondensowanym przekazem. Na platformie działają największe światowe muzea, które na bieżąco śledzą najnowsze trendy w komunikacji, np. The Metropolitan Museum of Art swoje konto posiada już od 2019 roku.

https://www.tiktok.com/@metmuseum/video/6962210176120147206?is_copy_url=1&is_from_webapp=v1

Największe kontrowersje swego czasu budziła aktywność Galerii Uffizi, ich humorystyczne filmiki wrzucane na platformę w 2020 roku okazały się wielką sensacją. Rezultat? Prawie 90 tys. obserwujących i 650 tys. polubień. A MET? Zaledwie 36 tys. obserwujących i niecałe 200 tys. polubień. Renoma i rozpoznawalność instytucji nie zawsze są wystarczające, jeśli specyfika medium pozostanie niezrozumiała – trzeba mieć jeszcze coś ciekawego, innowacyjnego i kreatywnego do pokazania.

Bardzo sprawnie działa na TikToku również Muzeum Narodowe w Warszawie tworząc różnorodny kontent śmiało eksplorując możliwości aplikacji.

https://www.tiktok.com/@nationalmuseuminwarsaw/video/6995432894558768389?is_copy_url=1&is_from_webapp=v1

Wypełnić niszę

TikTok posiada najdynamiczniej rozwijającą się społeczność, złożoną z… miliarda aktywnych użytkowników! I choć jest to społeczność zróżnicowana pod względem demograficznym, nie da się ukryć, że jej przeważającą część stanowią młodzi ludzie należący do pokolenia Z. Oprócz ogromnego zasięgu TikTok oferuje coś jeszcze – możliwość dotarcia do młodszej widowni, zaangażowanej, wymagającej, mówiącej własnym językiem. I właśnie tego “języka” – sposobu funkcjonowania aplikacji i jej użytkowników, panujących tam zasad, estetyki i konwencji – należy się nauczyć jeśli chcemy przetłumaczyć świat sztuki na język TikToka. Wielkie wyzwania (i równie wielkie szanse) stoją przed artystami, specjalistami do spraw promocji i agencjami PR, zwłaszcza, że przestrzeń sztuki stanowi wciąż spory obszar do zagospodarowania na polskim TikToku.